Tak, wiem, to hasło totalnie nie wpisuje się w trend lansowanego modelu zdrowego trybu życia. No bo przecież fitportale, fitgazety i fitblogerki mówią, że metabolizm musimy ciągle przyspieszać. Dlaczego? Żeby palić więcej kalorii. Dlaczego? Żeby móc więcej jeść! Więc zastanów się, czy jedzenie jest tą wartością w życiu, o którą tak warto zabiegać. Czy nie lepiej odpuścić sobie fiksowanie się na pożywieniu i 5 posiłkach dziennie, a w zamian wyglądać młodziej, czuć się lepiej i żyć dłużej?

Metabolizm – co to jest?

Zacznijmy od tego, czym jest metabolizm. Jest to ogół reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w komórkach organizmu, będący podstawą zjawisk biologicznych. Zalicza się więc do tego oddychanie, produkcja hormonów, powstawanie nowych komórek, tworzenie się tkanki tłuszczowej i mięśniowej, wytwarzanie ATP itp.itd.

Warto tutaj również zaznaczyć, że tempo metabolizmu w dużej mierze zależy od genów. Więc jeśli całe życie miałaś wolny metabolizm, to po miesiącu treningów i spożywania 5 posiłków dziennie nie przyspieszysz go nagle do granic możliwości. Tak samo działa to w drugą stronę, chociaż spowolnienie metabolizmu wydaje się być jednak rzeczą łatwiejszą.

Dużym uproszczeniem jest powiedzenie, że im wolniejszy metabolizm, tym łatwiejsze tycie i cięższe gubienie wagi. Jest to jednak fakt, z którym nie zamierzam polemizować. A co gdybym powiedziała Ci, że przyspieszenie metabolizmu nie jest jedynym sposobem na zrzucenie wagi?

Szkodliwe skutki szybkiego metabolizmu

Tak jak wszędzie w przyrodzie, tak i w organizmie ludzkim wynikiem reakcji chemicznych (przemian metabolicznych) są również produkty uboczne. Szczególnie szkodliwe są reaktywne formy tlenu, które mogą uszkadzać DNA, aminokwasy i komórki tłuszczowe. Mimo że nasze organizmy mają pewną „wewnętrzną” ochronę antyoksydacyjną, bez przyjmowania produktów bogatych w przeciwutleniacze mogą wystąpić uszkodzenia oksydacyjne przyspieszające starzenie.

No to teraz szybka matematyka (a może logika?).
Szybszy metabolizm = więcej reakcji chemicznych
Reakcje chemiczne = tlen reaktywny
Więcej reakcji chemicznych = większe ilości tlenu reaktywnego
Większe ilości tlenu reaktywnego = więcej uszkodzeń
Więcej uszkodzeń = szybsze starzenie
Szybszy metabolizm = szybsze starzenie

Pisząc o starzeniu nie mam na myśli tylko widocznego starzenia się skóry, którym wszyscy się tak przejmujemy. Chodzi tutaj głównie o starzenie tzw. biologiczne, czyli spadek wydajności funkcji organizmu powodowany uszkodzeniami tkanek i organów.

Szybszy metabolizm = szybsza śmierć

Bardzo ciekawym jest badanie przeprowadzone w 2011r., w którym sprawdzono wpływ tempa metabolizmu na śmiertelność wśród ludzi.

W badaniu wzięło udział 652 ochotników. U 508 osób został zmierzony 24-godzinny wydatek energetyczny (24EE), a u 384 spoczynkowe tempo metaboliczne (RMR). 240 z tych osób zostało poddanych obu pomiarom. Średni okres obserwacji dla pacjentów, którym mierzono 24EE wyniósł 11,1 roku, a dla RMR 6,3 roku.

W czasie trwania eksperymentu 27 obserwowanych zmarło z powodów naturalnych. Dzięki monitorowaniu 24EE i RMR można stwierdzono, że wzrost metabolizmu o 100 kcal zwiększył ryzyko naturalnej śmierci u osób badanych pod kątem 24EE o 1,29, a u grupy, u której mierzono RMR – o 1,25.

We wniosku napisano, że szybsze tempo przemian metabolicznych przyspiesza starzenie się ludzi. Natomiast badanie 24EE oraz RMR pomaga przewiduje przedwczesne starzenie i przedwczesną śmiertelność.

Do samego badania radziłabym jednak podejść z rezerwą, jako że próba była faktycznie niewielka. Mimo że badacze wzięli pod uwagę również inne czynniki mogące wpływać na przyspieszone starzenie oraz szybszą śmiertelność, to jednak 27 przypadków śmierci to zbyt mała ilość na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków.

Jak spowolnić metabolizm?

Pierwszym i najważniejszym czynnikiem jest obniżenie ilości spożywanych kalorii. Przystosowanie organizmu do dostarczania mniejszej ilości energii nie następuje jednak od razu. Dlatego też ilość dostarczanych kcal należy zmniejszać bardzo powoli i stopniowo.

Nie należy jednak przy tym zapominać o dostarczaniu organizmowi odpowiedniej ilości mikroelementów! Dowiedziono, że utrzymywanie niezbędnych ilości mikroskładników zmniejsza zapotrzebowanie kaloryczne u ludzi. Ponadto obniża temperaturę ciała, co również wpływa na mniejsze wydatkowanie energii.

Badania przeprowadzone na zwierzętach pokazały, że wprowadzenie restrykcji kalorycznych spowodowało przedłużenie ich żyć (w porównaniu do średniej) aż do 60%! To bardzo dużo, aczkolwiek nie wydaje mi się, żeby taki wzrost mógł mieć miejsce u ludzi.

Trening a metabolizm

Faktem jest, że ćwiczenia zwiększają zapotrzebowanie kaloryczne organizmu. Nie wpływają one jednak na podstawowy metabolizm, a jedynie pomagają „przepalić” większą ilość energii dzięki temu, że w ogóle się ruszamy. Podobnie jest z budową mięśni – ona również nie wpływa na BM, a jedynie na całościowy bilans energetyczny. Ponadto zdecydowanie warto się ruszać – bo ruch to zdrowie!

Zobacz: Mój nowy plan treningowy

Podsumowując, szybszy metabolizm nie jest niczym dobrym, a prowadzi jedynie do szybszego starzenia się organizmu. Aby go spowolnić, należy stopniowo obniżać podać kalorii, spożywając produkty bogate w niezbędne pierwiastki. Zdecydowanie nie należy przy tym rezygnować z treningów, które nie tylko wpłyną na jakość życia, ale również jego długość. Ale o tym w innym wpisie.

A co Wy sądzicie o przyspieszaniu metabolizmu i przedstawionych badaniach? Zachęcam do dyskusji!